Kangal jest jedną z narodowych ras tureckich, mało znaną gdziekolwiek indziej, służącą do pilnowania stada oraz ochrony.
Kangal – turecki pies pasterski
Kraj pochodzenia:
Turcja
Przydatność
Rasa nie została wprawdzie oficjalnie uznana przez FCI, jednak psy można rejestrować jako owczarki anatolijskie (należące do grupy II pinczerów, sznaucerów, molosów i szwajcarskich psów pasterskich).
Historia
Te szybkie i zwinne psy w typie molosa górskiego znane były na terenach dzisiejszej Turcji ponad 6 tysięcy lat temu, dokąd dotarły z Azji Środkowej. Wyżyna Anatolijska to teren skalisty, o ubogiej roślinności. Zimy są tu chłodne, natomiast lata suche i gorące. Głównym źródłem utrzymania było (i jest) więc pasterstwo, a ludzie prowadzili koczowniczy tryb życia. Wędrujących stad owiec i kóz strzegły właśnie kangale, które wykorzystywano również do polowań czy wspierania żołnierzy podczas wojen. Ponieważ karmione były wyłącznie resztkami, aby przeżyć, musiały polować – selekcja naturalna zaowocowała wyłonieniem rasy silnej, wytrzymałej i zdrowej, podtrzymywanej dodatkowo przez krytyczną selekcję na podstawie przekazywanego ustnie wzorca. Celem ochrony psów przed wilkami, zakładano im obroże z kolcami, a uszy obcinano.
Rasę psa Kangal w ciekawy sposób opisał siedemnastowieczny turecki podróżnik, Ewlija Czelebi, w swojej „Księdze podróży Ewliji Czelebiego”: Pasterze, podczas parad janczarów elitarnych sił zbrojnych Imperium Osmańskiego „Prowadzą wielkie psy, duże jak osły, agresywne jak lwy z afrykańskich brzegów, a nazywają je Karabaszami. Odziane są w bogate szaty, srebrne obroże i żelazne kolce sterczące na szyjach. Niektóre całe są w zbrojach. Zaatakują nie tylko wilki, które wtargną do stajni czy owczarni, ale nawet smoka i wskoczą w ogień…” Sama nazwa rasy osa pochodzi od miasta Kangal (prowincja Sivas), gdzie psy tej rasy hodowane są do dzisiaj, stanowiąc narodowe dobro kultury. Nie dopuszcza się wywozu żadnego osobnika bez oficjalnego pozwolenia i spełnienia szeregu formalności. Chociaż rząd turecki posiada ośrodki hodowlane kangali, większość psów tej rasy w dalszym pozostaje pod troskliwą pieczą mieszkańców, którzy najlepsze okazy zachowują dla siebie, rodziny i przyjaciół.
Szata
Kangale charakteryzuje płowa lub piaskowa szata, o różnych odcieniach, jednak zawsze z czarną maską i uszami. Włos okrywowy jest krótki i prosty, zaś podszerstek gęsty, miękki, w kolorze szarym. Jego grubość może się różnić zależnie od klimatu. Dłuższe owłosienie występuje na portkach, barkach i szyi. Dopuszcza się białe znaczenia na łapach i piersi, jednak psy te nigdy nie są białe, łaciate, ani pręgowane. Dorosłe osobniki osiągają 74-85 cm wielkości przy wadze 50-70 kg, przy czym suki są średnio o 3 cm mniejsze i 10 kg lżejsze. Długość życia wynosi 14 lat. Są to potężne, dobrze umięśnione psy.
Zachowanie i charakter
Kangal turecki to urodzony stróż: akceptuje jedynie tych gości, których wpuści osobiście właściciel. Na swoim terenie potrafi się maskować, stając się prawie niewidoczny. W razie zagrożenia działa błyskawicznie. Mądrze ocenia zagrożenie i jest inteligentny. Nie szczeka bez potrzeby.
Psy tej rasy, chociaż wymagają stałego kontaktu z człowiekiem (aby nie zdziczeć), potrzebują przestrzeni i zdecydowanie nie nadają się do bloku. Najlepiej czują się w domu z ogrodem, w którym mogą wykopać sobie dołek (niekoniecznie w pobliżu budy), służący im do spędzania wolnych chwil oraz ochrony przed upałem. Nie są psami jednego właściciela – wszystkich domowników traktują jednakowo i do wszystkich bardzo się przywiązują. Lubią dzieci, wobec których wykazują dużą cierpliwość.
Kangal nigdy nie zrobi krzywdy innym zwierzętom, jednak w stadzie może funkcjonować tylko pod warunkiem, że jest ustalona hierarchia. Nie toleruje natomiast obcych samców własnej rasy i czworonogów podobnych gabarytowo.
Psy rasy Kangal są samodzielne, jednak można je świetnie ułożyć (chętnie uczą się komend, których jednak nie będą wykonywać, jeśli nie widzą sensu), stosując pozytywną motywację (największą nagrodą jest pyszny kąsek). Pod wpływem gróźb i nerwów zamykają się w sobie, są bowiem niezwykle wrażliwe na krytykę. Nie poleca się szkolenia obronnego, które mogłoby wzbudzić agresję. Psy rasy kangal turecki lubią ciszę i spokój.
Zdrowie
Kangal, jak każda rasa pierwotna, jest niezwykle odporny na niekorzystne warunki klimatyczne, w tym mrozy czy upały. Cechuje go długowieczność i cieszy się dobrym zdrowiem. Ze względu na gabaryty dokucza im jednak czasami dysplazja stawów biodrowych. Mocno linieją dwa razy w roku.