Owczarek Podhalański
Owczarek Podhalański ma głęboko zakorzenioną potrzebę stróżowania, dlatego jest czujny, a sprowokowany, potrafi być gwałtowny. Jest także bardzo nieufny, a często też agresywny wobec obcych, których traktuje jako zagrożenie oraz intruzów. Nie da się go przekupić.
Niezwykłą przyjaźń i łagodność wykazuje jednak wobec znanych sobie ludzi, zwłaszcza rodziny, za którą gotowy jest skoczyć w ogień. Owczarek Podhalański jest bardzo inteligentny i szybko się uczy, dzięki czemu można go wyszkolić na psa pasterskiego i stróżującego, chociaż z uwagi na jego upór nie jest to łatwe.
Owczarek Tatrzański
Owczarek Podhalański, Podhalańczyk, Tatra shepherd dog, Polnischer Berghund, Owczarek Tatrzański, Tatra Mountain Sheepdog
Kraj pochodzenia
Polska
Historia
Pierwsze zapiski dotyczące białych psów pilnujących stad na Terenie Podhala pochodzą z XVII wieku. Psy trzymano wówczas celem obrony własnych stad przed złodziejami i wilkami. Trzymano je zarówno po polskiej jak i słowackiej stronie gór. Zgodnie z legendą, regionalna nazwa liptoki wywodzi się właśnie z faktu, że dorodniejsze osobniki pochodziły z terenów słowackich Liptów. Praprzodkiem owczarka podhalańskiego jest azjatycki molos, zajmujący teren Europy ponad tysiąc lat temu. Był to pies duży i dobrze umięśniony, a jego głównym zadaniem było wypasanie na terenie górzystym oraz obrona zwierząt przed drapieżnikami.
Dzięki selekcji, owczarek podhalański jest psem odpornym i odważnym, potrafiącym pracować samodzielnie, a w jego psychice bardzo głęboko zakorzenił się instynkt obronny. Hodowlę psa tej rasy rozpoczęto po Pierwszej Wojnie Światowej, kiedy to w ramach euforii niepodległościowej, zaczęto hołdować wszystko co Polskie, w tym właśnie Owczarka Podhalańskiego.
Wkrótce hodowlę rozciągnięto poza naturalny obszar występowania tego psa, do Warszawy i Lwowa. We wrześniu 1937 roku odbyła się pierwsza wystawa owczarków tatrzańskich. Od tego momentu zaczęto także rozróżniać owczarka podhalańskiego oraz liptowskiego (czyli słowackiego czuwacza). Polski Związek Kynologiczny rozpoczął kreowanie rasy po II Wojnie Światowej. Ciekawostką jest fakt, że kiedyś z sierści owczarka podhalańskiego wykonywano przędzę, służącą następnie do robienia skarpet i swetrów.
Przydatność
Owczarek podhalański jest rasą psa pasterskiego, wg klasyfikacji FCI należy do grupy I (owczarki), sekcji 1. Nie podlega próbom pracy. Jego zadaniem było i jest nadal pilnowanie i obrona stada zwierząt pastewnych.
Szata
Owczarka podhalańskiego charakteryzuje obfita, gęsta i twarda w dotyku biała szata. Cechą charakterystyczną jest także bogata kryza na szyi, obfite portki, podszerstek oraz mocno owłosiony i puszysty ogon, noszony poniżej linii grzbietu. Pies wymienia futro co roku. Od podhalańczyka wymaga się czarnego nosa i fafli oraz ciemnych obwódek wokół oczu. Dzięki zawartej w sierści lanolinie chroniącej przed wodą, zimnem, brudem oraz insektami, szata owczarka podhalańskiego ma właściwości samoczyszczące.
Pies tej rasy charakteryzuje się prostokątną sylwetką, długim tułowiem, masywnym i wyraźnie zaznaczonym kłębem, długim i owłosionym ogonem, noszonym poniżej linii grzbietu oraz przylegającym, trójkątnym uszom. Wysokość psa w kłębie waha się od 65 do 70 cm, suki natomiast są średnio o 5 – 10 cm niższe. Głowa owczarka podhalańskiego jest noszona wysoko, proporcjonalna, z płytką bruzdą czołową i wyraźnym, chociaż niezbyt stromo załamanym stopem. Zwężająca się łagodnie kufa jest mocna, wargi ściśle przylegające, zgryz nożycowy (dopuszcza się cęgowy), zaś wierzchołek nosa czarny. Wyraziste, skośnie osadzone, średniej wielkości oczy są koloru ciemnopiwnego, a brzegi powiek ciemne.
Klatka piersiowa jest głęboka, o skośnych i dość płaskich żebrach. Owczarek podhalański posiada prosty, szeroki grzbiet i lędźwie, lekko spadzisty zad, zaś brzuch lekko podciągnięty. Jego kończyny przednie są proste, mocne i muskularne, chociaż kości nie są zbyt grube. Duże łapy są zwarte i owalne, z owłosieniem między opuszkami. Tylne kończyny pies ma proste, umiarkowanie kątowane, odstawione do tyłu, z pionowo ustawionym śródstopiem.
Zachowanie i charakter
Podhalańczyk ma głęboko zakorzenioną potrzebę stróżowania, dlatego jest czujny, a sprowokowany, potrafi być gwałtowny. Jest także bardzo nieufny, a często też agresywny wobec obcych, których traktuje jako zagrożenie oraz intruzów. Nie da się go przekupić. Niezwykłą przyjaźń i łagodność wykazuje jednak wobec znanych sobie ludzi, zwłaszcza rodziny, za którą gotowy jest skoczyć w ogień.
Jest bardzo inteligentny i szybko się uczy, dzięki czemu można go wyszkolić na psa pasterskiego i stróżującego, chociaż z uwagi na jego upór nie jest to łatwe. Warto wiedzieć, że z pracy wycofuje się pod wpływem krzyku lub przemocy. Uwielbia otwartą przestrzeń i bywa głośny (suki są jeszcze bardziej pobudliwe od psów), nie należy go zatem trzymać w mieście. Bardzo lubi długie spacery. Jest pieszczochem – wymaga częstego głaskania, drapania i przytulania. Jest też ciekawski, wręcz wścibski, a rozumie więcej niż się domyślamy. Kocha bezgranicznie i jest całkowicie oddany swojemu właścicielowi. Uwielbia jeść.
Ponieważ wyposażony jest w bardzo silny instynkt stadny, świetnie odnajdzie się w towarzystwie małych dzieci, z którymi będzie spał, pozwoli się targać za uszy, a nawet na sobie jeździć. Gościom, nawet jeśli ich zna (ale nie ufa) nie pozwoli odejść od stołu ani zabrać im na spacer dziecka bez zgody swojego właściciela.
Zdrowie
Podhalańczyk żyje średnio 11 lat i bywa podatny na dysplazję zarówno stawów biodrowych jak i łokciowych, zapalenie ucha, alergie (najczęściej pokarmowe), ektropium, entropium oraz skręt żołądka i niedrożność jelit. Pomimo obaw, pielęgnacja owczarka podhalańskiego nie jest trudna. Jego sierść bardzo łatwo się czyści, a ziemia i błoto same się z niej obsypują, pozostawiając białe, niewymagające szczotkowania, futro.