Samojed to rasa psa, która od razu przykuwa uwagę. Nie da się przejść obok niego obojętnie. Jego błyszcząca biała sierść, uśmiechnięty pysk i łagodne usposobienie sprawiają, że to pies idealny dla rodzin z dziećmi. Co jeszcze warto wiedzieć o tej pierwotnej rasie? Poznajmy samojeda bliżej.
Samojed — krótki opis rasy
Samoyed to jedna z najbardziej rozpoznawalnych ras psów na świecie. Kojarzy się z puszystą, śnieżnobiałą sierścią i charakterystycznym „uśmiechem Samoyeda”. Jednak pod tą efektowną aparycją kryje się pies o wyjątkowym charakterze, wymaganiach i historii. Warto przyjrzeć się bliżej tej rasie, zanim ktoś zdecyduje się na jej zakup.
Wywodzi się z Rosji, z okolic Syberii, gdzie wykorzystywany był jako pies zaprzęgowy oraz do wypasu reniferów. Skupiony na człowieku pieczołowicie wykonywał swoje obowiązki, głośno przy tym szczekając. Dziś to częściej pies rodzinny, czasem wykorzystywany w sportach lub dogoterapii. Nadal jednak uwielbia zaprzęgi — zarówno w pojedynkę, jak i z innymi psami.
Dlaczego raz można pisać Samojed, a raz Samoyed. Samoyed (inaczej „Sammie” lub „Smiley dog”) to pies ze spicza syberyjskiego, który od tysięcy lat pracował u boku Samojedów – koczowniczego ludu północnej Syberii. Jego zadania obejmowały: herdowanie reniferów, przeciąganie sań, a nawet ratowanie dzieci nocą – pies służył za żywy termos, tuląc się do najmłodszych. Dlaczego „uśmiechnięty pies”. Ten słynny „uśmiech” to efekt ewolucji: lekko uniesione kąciki warg zapobiegają formowaniu się sopli w ekstremalnym mrozie – pies wygląda radośnie, a nic nie kapało mu z pyska. Ślady DNA wskazują, że Samoyed wraz z kilkunastoma innymi rasami – np. chow-chow, basenji – pochodzą od starożytnych psów sprzed około 3 000 lat. Mają mniej zmian genetycznych niż większość nowoczesnych ras i są bliżsi wilkowi niż inne psy.
Ta rasa psa jest w typie szpica. Należy to ras pierwotnych, stąd też duża odporność samojeda na choroby. Ten średniej wielkości pies żyje około 10 lat. Wygląda i zachowuje się bardzo charakterystycznie. Na uwagę zasługuje jego biała dwuwarstwowa sierść oraz mięsisty ogon, zagięty u nasady ku górze i położony zwykle na boku.
Do Europy trafiły pod koniec XIX wieku, głównie za sprawą wypraw polarnych, w których uczestniczyły jako psy zaprzęgowe i towarzysze podróży.
Wygląd i cechy fizyczne
Samoyed to średniej wielkości pies o zwartej sylwetce i mocnej budowie. Samce osiągają wzrost do 60 cm w kłębie, suki — około 55 cm. Waga oscyluje w granicach 20–30 kg.
Najbardziej charakterystyczne cechy Samoyeda:
- Sierść: podwójna — miękki, gęsty podszerstek i dłuższy, prosty włos okrywowy. Dzięki temu doskonale znosi niskie temperatury.
- Kolor: wyłącznie biały, biały z biszkoptowym odcieniem lub kremowy.
- Wyraz pyska: tzw. uśmiech Samoyeda — delikatnie uniesione kąciki warg.
- Ogon: noszony zawinięty na grzbiecie lub na bok.
Charakter samojeda
Łagodność, czujność i energia to podstawowe cechy samojeda. Psy tej rasy słyną ze swojego spokojnego, delikatnego usposobienia. Nie nadają się na domowych stróży, czasem samemu trzeba ich pilnować, gdyż często zdarzają się kradzieże tych psiaków. I nie ma się czemu dziwić — samojedy kochają ludzi, wszystkich tak samo, choć wobec obcych mogą być odrobinę bardziej czujne.
Zdecydowanie to psy rodzinne, idealne dla dzieci. Z pewnością nie wyrządzą im krzywdy, będą za to świetnymi towarzyszami do zabaw. Samojed cierpliwie znosi pieszczoty, również przez najmłodszych. Zaakceptuje również inne psy czy mniejsze zwierzęta, o ile w wieku szczenięcym została przeprowadzona odpowiednia socjalizacja. W przeciwnym razie uruchomi się jego instynkt łowiecki i samojed może z uciechą pogonić mniejsze zwierzaki, takie jak króliki czy wiewiórki.
Dodajmy, że to praktycznie bezkonfliktowy pies, który czujnie obserwuje swoich opiekunów. Jego miłość jest tak duża, że w niektórych przypadkach może on stać się zazdrosny o właścicieli. Szczeka też znacznie częściej niż pozostałe rasy, co bardziej widoczne jest u suczek niż u psów.
To pies o przyjaznym, wesołym i łagodnym usposobieniu. Samoyedy są bardzo towarzyskie i źle znoszą samotność. Potrzebują bliskiego kontaktu z człowiekiem — izolacja i brak uwagi mogą prowadzić do frustracji, nadpobudliwości, a nawet depresji.
Cechy charakterystyczne:
- Inteligencja: szybko się uczą, ale potrafią być uparte.
- Łagodność: z natury nieagresywne, dobrze dogadują się z dziećmi i innymi zwierzętami.
- Aktywność: wymagają dużej ilości ruchu i stymulacji umysłowej.
- Czujność: choć nie są typowymi psami stróżującymi, potrafią zareagować na niepokojące bodźce.
Dla kogo ta rasa psa sprawdzi się najlepiej?
Choć to pies prosty w ułożeniu wymaga opiekuna cierpliwego i łagodnego. Może być pierwszym psem, o ile konsekwentnie go wyszkolimy. Nadaje się zarówno do mieszkania, jak i domu z ogrodem, wymaga jednak odpowiedniej ilości ruchu.
To pies dla osób aktywnych, które mogą poświęcić czas na długie spacery i wspólne zabawy. Nie nadaje się dla kogoś, kto szuka spokojnego psa kanapowego. Samoyed potrzebuje uwagi, bliskości rodziny i wyzwań — zarówno fizycznych, jak i intelektualnych.
Nie jest też dobrym wyborem dla alergików, mimo że jego sierść ma specyficzną strukturę, która ogranicza rozprzestrzenianie się alergenów — jednak całkowicie nie eliminuje problemu.
Pielęgnacja samojeda
Dwuwarstwowa, średniej długości sierść wymaga regularnej pielęgnacji. I choć na pierwszy rzut oka może to przerażać, to w praktyce czesanie samojeda jest bardzo proste. Wystarczy czesać psa kilka rasy w tygodniu specjalną szczotką, wyczesywać kołtuny oraz wycinać sfilcowaną sierść, jeśli taka się pojawi. Warto wiedzieć, że samojed intensywnie linieje dwa razy w roku.
Zwróćmy uwagę również na biały odcień włosa. Samojed ma tendencję do przebarwień sierści — zarówno na całej jej długości, jak i w miejscach newralgicznych, np. pod oczami. Przebarwienia mogą pojawić się na skutek źle dobranej karmy, smyczy czy też od moczu.
Ważne aspekty pielęgnacji:
- regularne szczotkowanie (minimum 2–3 razy w tygodniu poza okresem linienia),
- kąpiele w miarę potrzeb, z uwzględnieniem specyfiki podszerstka,
- kontrola uszu i zębów.
Zdrowie
Samoyedy są rasą stosunkowo odporną, choć mogą występować u nich choroby dziedziczne, takie jak:
- dysplazja stawów biodrowych, zwłaszcza przy szybkim wzroście – warto stosować karmy dla dużych psów,
- problemy okulistyczne (atrofia siatkówki, katarakta, zaćma),
- schorzenia autoimmunologiczne,
- otyłość, cukrzyca,
- alergie,
- atopowe zapalenie skóry,
- rzadka u chłopców genetyczna choroba nerek – SHG (X-linked glomerulopathy): szybki rozwój i zgon do 8–15 miesiąca życia, wadliwe geny można zdiagnozować jeszcze u szczeniąt,
- u Samojedów może występować sub aortalna stenoza (SAS) — zwężenie pod zastawką aortalną utrudniające odpływ krwi z lewej komory serca, konkretnie:
- Subaortic Stenosis (SAS) – pod zastawkowe zwężenie aorty lub
- Pulmonic Stenosis – zwężenie zastawki płucnej
Oba przypadki to wady serca, prowadzące do utrudnienia przepływu krwi z serca do dużych naczyń, co może skutkować powiększeniem serca, nadciśnieniem płucnym albo niewydolnością serca.
W przypadku Samoyeda znacznie częściej notuje się jednak:
- Subaortic Stenosis (SAS)
- oraz schorzenia takie jak kardiomiopatia rozstrzeniowa (DCM).
Średnia długość życia samojeda wynosi 12–14 lat.
Żywienie Samoyeda — co warto wiedzieć?
Samoyed ma szybki metabolizm i lubi ruch, więc potrzebuje pełnowartościowej, dobrze zbilansowanej diety. Bardzo ważne jest utrzymanie zdrowej skóry i sierści — dieta powinna być bogata w kwasy omega-3 i omega-6, cynk oraz biotynę. Dodatkowo warto unikać nadmiaru zbóż i słabej jakości wypełniaczy, bo mogą wywoływać alergie skórne i problemy trawienne.
Przykłady karmy i diety dla Samoyeda
Dla szczeniaka (do 12–18 miesięcy)
- Sucha karma premium dla ras nordyckich lub dużych (np. Acana Puppy Large Breed, Brit Care Puppy Lamb & Rice).
- Dodatki: olej z łososia (na sierść), suplementy wapniowo-fosforowe (jeśli weterynarz zaleci).
- Naturalne przysmaki: suszone mięso indyka, kurze serca, małe ilości gotowanych warzyw (marchew, dynia).
- Porcje: 3–4 razy dziennie w pierwszych miesiącach, potem stopniowo zmniejszać do 2 posiłków.
Dla dorosłego Samoyeda (od 1,5 do 8 lat)
- Bezzbożowa sucha karma klasy super premium:
- Acana Pacifica
- Orijen Six Fish
- Farmina N&D Ocean Cod & Orange
- Canagan Free-Run Chicken
- Mokra karma (jako urozmaicenie lub przy problemach z apetytem):
- Renske Natural
- Alpha Spirit
- Dodatki: olej z łososia, świeża wołowina, indyk, ryby morskie, gotowana marchew, dynia, jabłko (bez pestek).
- Porcje: 2 razy dziennie, ilość zależnie od wagi i poziomu aktywności (około 300–450 g suchej karmy dziennie dla psa 25 kg przy normalnej aktywności).
Dla seniora (powyżej 8 lat)
- Karma senior: z niższym poziomem tłuszczu, wzbogacona o glukozaminę i chondroitynę na stawy.
- Brit Care Senior Lamb & Rice.
- Acana Senior.
- Carnilove Senior Salmon & Turkey.
- Suplementy na stawy: Cosequin, ArthroVet.
- Dodatki: olej z łososia, gotowane mięso z indyka, białe ryby, dynia, burak.
- Porcje: 2 razy dziennie, kontrola masy ciała, by uniknąć nadwagi.
Czego unikać w diecie Samoyeda:
- Tanie karmy marketowe z kukurydzą i pszenicą na pierwszym miejscu w składzie.
- Kości drobiowe (łamią się na ostre odłamki).
- Czekolada, cebula, winogrona, rodzynki.
- Wędzone, solone i przyprawione mięsa.
- Nadmiar tłuszczu (zwłaszcza przy tendencji do cukrzycy).
Dieta BARF dla Samoyeda?
Możliwa — Samoyedy dobrze radzą sobie na diecie BARF (surowe mięso, podroby, warzywa, suplementy), o ile właściciel ma doświadczenie w jej bilansowaniu i regularnie kontroluje psa u weterynarza.
Podstawowy przykładowy posiłek BARF dla dorosłego 25 kg Samoyeda:
- 250 g mięsa mięśniowego (indyk, wołowina, dziczyzna),
- 100 g podrobów (wątróbka, serce),
- 80 g warzyw (marchew, dynia),
- 1 łyżeczka oleju z łososia,
- suplement z wapniem i glukozaminą.
Samojed a szkolenie
Samojedy to bardzo pojętne psiaki. Ta rasa szybko się uczy i bez problemu wykonuje komendy właściciela. W szkoleniu należy jednak unikać agresji fizycznej czy krzyków, gdyż samojed jest na nią niezwykle wrażliwy. Nieprawidłowe wychowanie może skutkować wycofaniem psa. Z pewnością jednak nie pojawi się u niego agresja.
W szkoleniu wykorzystujmy jedynie pozytywne bodźce. Przydadzą się klikery, smakołyki oraz nagrody w formie klasycznych pochwał.
Pamiętajmy również o socjalizacji z innymi zwierzętami, ludźmi i zjawiskami na etapie szczenięcym — dzięki temu samojed stanie się bardziej pewny siebie i łatwiej będzie się nam z nim pracować.
Ile kosztuje pies rasy samojed?
Koszt psa zależy od jego pochodzenia i rodzaju hodowli. Cena waha się od 3000 zł do nawet 6000 zł za szczeniaka. Czasem możliwa jest adopcja takiego psa ze schroniska, choć samojedy bardzo rzadko tam trafiają. Decydując się na opiekę nad tym białym misiem, należy również zwrócić uwagę na miesięczne wydatki. Wynoszą one około 300 zł na miesiąc.
Podsumowanie
Samoyed to wyjątkowa rasa — piękna, inteligentna i oddana. Za urokliwym „uśmiechem” kryje się pies wymagający zaangażowania, systematycznej pielęgnacji i aktywnego stylu życia. Decyzja o przyjęciu Samoyeda do rodziny powinna być dobrze przemyślana, bo choć potrafi być najlepszym przyjacielem, źle prowadzony i zaniedbany może sprawiać trudności.
Jeśli szukasz psa, który będzie nie tylko ozdobą domu, ale przede wszystkim aktywnym i wiernym towarzyszem — Samoyed może być idealnym wyborem.